Yapı çeliği, inşaat malzemesi yapmak için kullanılan bir çelik çeşididir. Bu çelik çeşidi sıcak şekillendirme yapılmış, soğuk çekilmiş, normalize edilmiş, ince taneli vs. olarak gruplandırılabilirler. Mikro alaşımlama, tane boyutu kontrolü ve yönlendirmesi ile değişebilen akma-çekme mukavemetleri, düşük sıcaklık tokluk nitelikleri ile üretilip kullanıma hazır hale gelirler. En çok kullanılan imalat yöntemleri ise kesme, talaşlı imalat, soğuk ve sıcak deformasyon, kaynak olmaktadır.
İçindekiler
Yapı çeliğinin sahip olduğu özellikleri madde madde özetlemek gerekirse şu şekilde yapabiliriz;
Sahip olduğu bu faydalı özellikler açısından son derece faydalı ve kullanışlı bir çelik türüdür, yapı çeliği.
Özelliklerinden bahsettiğimiz bu çelik türünün şimdi ise çeşitlerine bir göz atalım;
Bu çeşitlerden herhangi biri olarak üretilen yapı çeliği, genellikle sıcak haddeleme veya döverek şekillendirme yöntemleriyle şekillendirilerek kullanıma hazır hale getirilmektedir.
Yapı çeliği, inşaat sektöründe kullanılan çelik tasarımların yapımında önemli rol oynar. Bunun yanında her türlü sanayi aksamında da kullanılmaktadır.
Çelik, içinde demir elementinin yanı sıra karbon elementi de bulunduran bir alaşımdır. İçinde bulundurduğu karbon oranı ise %0,02 ila %2,1 oranında değişebilmektedir. Alaşımın içerisindeki karbon miktarı arttıkça çelik sertleşir, esneklik özelliğini ve kaynak edilebilme özelliğini kaybeder . Yapı çelikleri ise esnek ve kaynak edilebilme özellikleri açısından kullanışlı olması gerektiğinden içerisindeki karbon oranı mümkün olduğunca düşük olmaktadır.
Standartlarda yapılan yeni düzenlemeler sonucunda yapı çeliklerini kalitesine bağlı olarak sınıflandırmak istersek şöyle bir sınıflandırma yapabiliriz;
Her kalite grubundaki çeliklerin alaşım yüzdeleri farklı olduğu gibi kullanım alanları da farklılık göstermektedir.
Kaynar dökülmüş çelik, erimiş çelikteki demir oksidin çelik kalıpta katılaşırken içindeki karbonun bir kısmı ile birleşen ve karbon monoksit teşkil ederek dokusunda gaz kabarcıkları etkisi gösteren bir çeliktir.
Sakin dökülmüş çelik, kepçede ya da kalıpta deoksidan madde kullanılarak eriyen çelikten demir oksidin oksijeni tamamen alınmış çeliktir.
Yarı sakin dökülmüş çelik ise sakin dökülmüş çelikten farklı olarak oksijeni kısmen alınmış çeliktir.
Yapı çeliklerinin içerisinde bulunan mineral oranlarının değişimi yukarıda verdiğimiz bilgilerde de gördüğümüz gibi çeliğin özelliğini değiştirmektedir. Bu yüzden kullanılacak yapı çeliğinin kullanım alanı göz önüne alınarak seçim yapılmalıdır.